Με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις Τοπικές Κοινωνίες να είναι οι πρωταγωνιστές των εξελίξεων και οι εγγυητές της ασφάλειας, της περιβαλλοντικής ισορροπίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, ο ποταμός Νέστος αναδείχθηκε ως σύμβολο συνεργασίας Ελλάδας και Βουλγαρίας, «το ποτάμι που ενώνει», όπως τονίστηκε από όλες τις πλευρές, στις εργασίες του Συνεδρίου, με τίτλο: «Οι Λίμνες του Νέστου ως δίαυλος συνεργασίας. Όταν το νερό ενώνει περάσματα και λαούς».
Στις εργασίες και στις παράλληλες εκδηλώσεις του Συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία από 26 έως 28 Σεπτεμβρίου 2025 στον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου, διαμορφώθηκε ένας ολοκληρωμένος οδικός χάρτης, συνολικά για το μέλλον των υδάτινων πόρων στην Ελλάδα, με άξονες προτεραιότητας αποτελεσματικές δράσεις, έργα και παρεμβάσεις, διακρατικής συνεργασίας, περιφερειακής και τοπικής περιβαλλοντικής προστασίας ανθεκτικότητας, κλιματικής ουδετερότητας και αειφόρου διαχείρισης των πόρων, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο επίκεντρο τέθηκαν επιστημονικές λύσεις και πολιτικές κατευθύνσεις ορθολογικής και δίκαιης διαχείρισης του νερού, προστασίας από τις συνέπειες των πλημμυρικών φαινομένων και φυσικών καταστροφών, που κάνουν την εμφάνιση τους με πυκνή συχνότητα και αυξανόμενη ένταση, αλλά και προτάσεις για το δημογραφικό, την ανάγκη υποδομών, οικολογικής ανάδειξης και οικονομικής αξιοποίησης του πολύτιμου φυσικού αποθέματος και του πολιτιστικού πλούτου της ευρύτερης περιοχής και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, ώστε οι ιστορικοί δρόμοι του νερού να είναι οδηγός ζωής και ευημερίας για όλους, ιδίως στην εποχή της κλιματικής κρίσης και της δραματικής πτώσης της στάθμης του νερού στη ροή και στις λίμνες του ποταμού Νέστου.
Η Αυτοδιοίκηση και η τοπική κοινωνία, με την ενεργή συμμετοχή της, έστειλε μήνυμα αισιοδοξίας και διεκδίκησης: ότι οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών δεν μένουν αμέτοχοι αλλά αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, ζητούν λύσεις και συμβάλλουν στον διάλογο για ένα βιώσιμο μέλλον. Το συνέδριο αποτέλεσε έτσι σημείο συνάντησης θεσμών, φορέων και πολιτών, επιβεβαιώνοντας πως η ανάπτυξη και η ανθεκτικότητα της ενδοχώρας είναι υπόθεση συλλογική. Οι επιστημονικές λύσεις, οι πολιτικές συγκλίσεις συνεργασίας και η θερμή συμμετοχή δημοκρατικού διαλόγου της τοπικής κοινωνίας ανέδειξαν τη σημασία της διοργάνωσης, τόσο για την ακριτική περιοχή, όσο και για την ευρύτερη διασυνοριακή συνεργασία.
Στο Συνέδριο, που διοργανώθηκε από το «Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες» και τον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου, με την Υποστήριξη του Πράσινου Ταμείου με τις αιγίδες της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και της Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων ΟΤΑ «Κλεισθένης» και πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και μεγάλη συμμετοχή κοινού, στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Κάτω Νευροκοπίου αναπτύχθηκαν ομιλίες εκπροσώπων της Ελληνικής Κυβέρνησης και των Κομμάτων, Βουλευτών, Ευρωβουλευτών, της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Έγιναν εισηγήσεις εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από Ελλάδα και Βουλγαρία, και από την Κύπρο, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, της κρατικής Διεύθυνσης Υδάτινων Πόρων της Περιφέρειας Blagoevgrad της Βουλγαρίας, του Ομίλου ΔΕΗ, της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, Επιστημονικών Παραγωγικών και Επιχειρηματικών Οργανισμών και Επιμελητηρίων. Και παρεμβάσεις εκπροσώπων, Επαγγελματικών Σωματείων και της Τοπικής Κοινωνίας των Πολιτών. Τις εργασίες του Συνεδρίου συντόνισε ο Αργύρης Δεμερτζής Δημοσιογράφος.
Επτά άξονες προτεραιοτήτων στα βασικά συμπεράσματα του Συνεδρίου
Τα βασικά σημεία, που αναδείχθηκαν από τις εργασίες και τα συμπεράσματα του Συνεδρίου είναι:
1.Η σημασία και διασυνοριακή διάσταση της συνεργασίας: Όλοι οι ομιλητές και ιδιαίτερα οι Ανδρέας Στεργίου, πρόεδρος του «Δικτύου Πόλεων με Λίμνες» και Δήμαρχος Αργιθέας, Ελευθέριος Ταμπουρίδης Δήμαρχος Κάτω Νευροκοπίου, Αναστάσιος Καγιάογλου Δήμαρχος Παρανεστίου και γενικός γραμματέας «Δικτύου Πόλεων με Λίμνες», Βλαντιμίρ Μοσκώφ, Δήμαρχος Γκότσε Ντέλτσεφ Δήμου Άνω Νευροκοπίου Βουλγαρίας, τόνισαν ότι τα προβλήματα με αιχμή την κλιματική κρίση, την λειψυδρία, τις πλημμύρες και την απομόνωση και ερήμωση των ορεινών περιοχών δεν έχουν σύνορα και απαιτούν διασυνοριακές λύσεις, αναδεικνύοντας τον Νέστο, ως σύμβολο συνεργασίας Ελλάδας – Βουλγαρίας και τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
- Οι χρηματοδοτήσεις για έργα και δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης:η αναζήτηση κοινών λύσεων και χρηματοδοτήσεων από την ΕΕ αποτέλεσε σημείο αιχμής των παρεμβάσεων εκπροσώπων των Δήμων από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, ο Νεόφυτος Φακοντήςαπό τον Δήμο Ορόκλινης Κύπρου και πρόεδρος της ΕΕ του «Δικτύου Πόλεων με Λίμνες» εστίασε σε παραδείγματα έργων διαχείρισης του νερού. Καταλυτική ήταν η συνεχής και δημιουργική παρουσία που είχε στις εργασίες του Συνεδρίου, ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου Ιωάννης Ανδρουλάκης, ο οποίος τόσο κατά την εισήγηση του, όσο και σε παρεμβάσεις διαλόγου με τους ομιλητές και συνέδρους εξήγησε αναλυτικά τις χρηματοδοτικές δυνατότητες που προσφέρουν τα προγράμματα του Πράσινου Ταμείου, όσο και τα έργα και τις δράσεις που μπορεί να τύχουν χρηματοδότησης από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους για να μελετηθούν και να υλοποιηθούν.
- Στρατηγικό σχέδιο για την τοπική ανάπτυξη:το πλέγμα δράσεων και έργων, βάση ολοκληρωμένου σχεδίου για την ανάπτυξη της ορεινής και ακριτικής ενδοχώρας, που παρουσίασε στο Συνέδριο ο Ελευθέριος ΤαμπουρίδηςΔήμαρχος Κάτω Νευροκοπίου αποτέλεσε σημείο αναφοράς στις ομιλίες των εκπροσώπων της κεντρικής πολιτικής σκηνής, της αυτοδιοίκησης και των επιστημονικών εισηγήσεων. Τέθηκαν σε προτεραιότητα έργα οδικών, κοινωνικών υποδομών και διαχείρισης του νερού, ανάπτυξης ΑΠΕ, επέκτασης του Δικτύου Φυσικού Αερίου στις ορεινές περιοχές, ανάπτυξης δικτύων και λύσεων καινοτομίας, αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας, στήριξης της αγροτικής παραγωγής, άμεσα και μακροπρόθεσμα μέτρα και έργα ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και κίνητρα για νέους και επαναπατρισμό. Οι δυνατότητες και λύσεις χρηματοδοτήσεων βρέθηκαν στο ιδιαίτερο και γνήσιο ενδιαφέρον του Ιωάννη Ανδρουλάκη Προέδρου του Πράσινου Ταμείου, ο οποίος εξειδίκευσε τους όρους και τις προϋποθέσεις, δημιουργώντας παράλληλα γέφυρα συνεργασίας με τους Δημάρχους και άλλους αιρετούς των τοπικών Δήμων και των Δήμων από περιοχές όλης της επικράτειας μελών του «Δικτύου Πόλεων με Λίμνες» που παραβρέθηκαν στις εργασίες του Συνεδρίου, για άμεσες και αποτελεσματικές συνεργασίες χρηματοδότησης έργων.
- Οι προκλήσεις των ορεινών περιοχών: Στα θέματα πρώτης προτεραιότητας που μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστούν στις ορεινές περιοχές από ομιλητές του Συνεδρίου επισημάνθηκαν μεταξύ πολλών άλλων η συρρίκνωση και γήρανση των πληθυσμών που αρχίζει να προδιαγράφει συνθήκες δημογραφικής κατάρρευσης, η έλλειψη υποδομών και δικτύων συνδεσιμότητας για εργασία και επικοινωνία, οι συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής απομόνωσης, η ενεργειακή φτώχεια, οι ελλείψεις σε παροχές υγείας και κοινωνικής στήριξης ενώ υπογραμμίστηκε ότι οι συνέπειες της λειψυδρίας που ήδη κάνουν την εμφάνιση τους και σε ορεινές περιοχές, με πολλές λίμνες και ποτάμια, που όμως λόγω της ανομβρίας και των κατακλυσμιαίων βροχοπτώσεων έχουν διαρκώς λιγότερο νερό, θα επιδράσουν καταλυτικά με νέες αρνητικές συνέπειες.
- Κλιματική κρίση και νερό: Στις εργασίες του Συνεδρίου υπογραμμίστηκε ότι το νερό πλέον αντιμετωπίζεται όχι μόνο ως φυσικός πόρος αλλά ως πόρος επιβίωσης. Και παρουσιάστηκαν προτάσεις έργων αλλά και οργάνωσης της Πολιτικής Προστασίας από το κεντρικό κράτος με ενεργό ρόλο, πόρους και αρμοδιότητες των Δήμων σωστής προετοιμασίας για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες από λειψυδρία και πλημμύρες. Ως ιδιαίτερο θέμα αναδείχθηκε η δίκαιη και ορθολογική διαχείριση των νερών του Νέστου για τους ενεργειακούς σκοπούς της ΔΕΗ αλλά και την άρδευση και ύδρευση, με κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος και ανταποδοτικών οικονομικών και ενεργειακών ωφελημάτων προς τις τοπικές κοινωνίες. Επισημάνθηκε ακόμη ότι απαιτούνται έργα συντήρησης των υφιστάμενων υποδομών και δικτύων και σχεδιασμός ανθεκτικότητας των νέων κατασκευών. Αναφέρθηκε ότι ο οικοτουρισμός και η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλοί ανάπτυξης.
- Κεντρικές πολιτικές για τις απομακρυσμένες περιοχές: Από τον υφυπουργό Εσωτερικών Βασίλη Σπανάκηανακοινώθηκε ότι έχουν υλοποιηθεί και προωθούνται νέα έργα συνολικής χρηματοδότησης 258 εκατ. ευρώ σε Δήμους της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Παρουσιάστηκαν προγράμματα ενίσχυσης απασχόλησης, επιχειρηματικότητας, ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων που βρίσκονται σε εξέλιξη και νέα που ετοιμάζονται να προκηρυχθούν τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν από τους Δήμους είτε απευθείας από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Από την Έλενα ΣώκουΣυντονίστρια του Γραφείου Πρωθυπουργού στη Βόρεια Ελλάδα υπογραμμίστηκε ότι ισχυρή λύση είναι η ανάδειξη των ακριτικών περιοχών ως κέντρων καινοτομίας και ανθεκτικότητας.
- Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Ο πρωταγωνιστικός ρόλος των εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης στην περιβαλλοντική ισορροπία και τη βιώσιμη ανάπτυξη αναδείχθηκε στις εργασίες του Συνεδρίου, τόσο από τις εισηγήσεις προτάσεων και λύσεων που κατέθεσαν, όσο και από την ισχυρή παρουσία τους. Συμμετείχαν οι Δήμαρχοι και Αιρετοί των Δημοτικών Συμβουλίων των Δήμων Κάτω Νευροκοπίου, Γκότσε Ντέλτσεφ Δήμου Άνω Νευροκοπίου, Δήμου Δράμας και από τους Δήμους Ελλάδας και Βουλγαρίας της ευρύτερης περιοχής του Νέστου. Δήμαρχοι και Αιρετοί Δημοτικών Συμβουλίων από το «Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες», που εκπροσωπεί τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες και τις αναπτυξιακές δράσεις συνολικά 52 Παραλίμνιων Δήμων από Ελλάδα και Κύπρο. Και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, που παρείχε την αιγίδα της στο Συνέδριο με πρωτοβουλία του Λάζαρου ΚυρίζογλουΠροέδρου της ΚΕΔΕ και Δημάρχου Μενεμένης Αμπελοκήπων. Σημαντική είναι επίσης η συμμετοχή του Τάκη Γρηγοράκου Προέδρου τηςΠανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων ΟΤΑ «Κλεισθένης», ο οποίος ως εκπρόσωπος των Στελεχών της Διοικητικής Ιεραρχίας όλων Δήμων της Ελλάδας τόνισε ότι οι Δήμοι πρέπει να αναβαθμιστούν θεσμικά και οικονομικά, με σύγχρονη οργάνωση και καλύτερη στελέχωση και ότι πρέπει να λειτουργήσουν ως φορείς βιώσιμης ανάπτυξης και όχι απλά ως εκτελεστές κρατικών οδηγιών.
Οι ομιλητές και οι εισηγητές στην έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου
Στην έναρξη του συνεδρίου έκαναν εισαγωγικές τοποθετήσεις εκπρόσωποι της κυβέρνησης, της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Αναλυτικά τι είπαν οι ομιλητές:
Ελευθέριος Ταμπουρίδης: στρατηγικός σχεδιασμός για ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα
O Ελευθέριος Ταμπουρίδης, Δήμαρχος Κάτω Νευροκοπίου παρουσίασε κατά την εναρκτήρια ομιλία του τον στρατηγικό σχεδιασμό, για ένα νέο υπόδειγμα τοπικής ανάπτυξης. Ειδικότερα σημείωσε ότι:
-«Δεν είναι ώρα για ωραιοποιήσεις αλλά για σκληρή αποτύπωση της πραγματικότητας. Και αναστροφή της φθοράς που απειλεί τον τόπο μας. Οι ορεινοί Δήμοι αντιμετωπίζουν ένα σύνολο διαρκώς επιδεινούμενων προβλημάτων, που περιλαμβάνουν την απομόνωση, την έλλειψη βασικών υποδομών και υπηρεσιών, την δημογραφική κατάρρευση, την ενεργειακή φτώχεια, την μόλυνση του εδάφους, την έλλειψη νερού και την αίσθηση της εγκατάλειψης και της θεσμικής αορατότητας. Με την λήψη στοχευμένων μέτρων μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτήν την κατάσταση».
Σε αυτό το πλαίσιο ο Δήμαρχος Κάτω Νευροκοπίου κατέθεσε πλέγμα προτάσεων στρατηγικού σχεδιασμού για την ανασυγκρότηση των ορεινών δήμων που περιλαμβάνει τα εξής:
-Σύσταση ειδικής ομάδας εργασίας για την ανάπτυξη των ορεινών δήμων, με συμμετοχή τεχνοκρατών και ανθρώπων της τοπικής κοινωνίας.
-Εκπόνηση εθνικού στρατηγικού σχεδίου με εξειδίκευση ανά δήμο, σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής.
-Χρονοδιάγραμμα και χρηματοδότηση μελετών και έργων υποδομής: οδικό δίκτυο, ύδρευση-αποχέτευση, Κέντρα Υγείας, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
-Στήριξη της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής με κίνητρα για ποιοτικά προϊόντα και αγροτουρισμό.
-Διασφάλιση της βιωσιμότητας του φυσικού περιβάλλοντος με σύγχρονο σύστημα Πολιτικής Προστασίας.
-Επείγουσες παρεμβάσεις, οι οποίες να απαντούν στις πιεστικές ανάγκες της καθημερινότητας και να ενισχύουν την κοινωνική συνοχή, την ενεργειακή ασφάλεια και την παραγωγική ανασυγκρότηση:
-Παγίωση της κατανομής των ΚΑΠ με γεωγραφικά, περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά κριτήρια.
-Παροχή αφορολόγητου πετρελαίου σε αγρότες και κτηνοτρόφους.
-Κίνητρα για ίδρυση και λειτουργία μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
-Πρόγραμμα στέγασης νέων με αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κατοικιών.
-Επίδομα επαναπατρισμού για οικογένειες και άτομα που επιστρέφουν στους ορεινούς δήμους.
-Νομοθετικό πλαίσιο για ανάπτυξη ΑΠΕ από τους Δήμους με περιβαλλοντική ευαισθησία.
-Επέκταση του Δικτύου Φυσικού Αερίου στις ορεινές περιοχές.
-Ενίσχυση της ψηφιακής συνδεσιμότητας: γρήγορο ίντερνετ, κάλυψη κινητής τηλεφωνίας.
-Διασφάλιση της θέρμανσης για ευάλωτα νοικοκυριά, με χαρακτηρισμό της θέρμανσης ως δημόσιου αγαθού.
-Κατεπείγουσα προώθηση της κατασκευής νέου φράγματος στο Καρβουνόρεμα.
«Με συνεργασία όλων των φορέων μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα υπόδειγμα ανάπτυξης για την ελληνική ενδοχώρα που θα αναδεικνύει την ανθεκτικότητα, την δημιουργικότητα και την ελπίδα των τοπικών κοινωνιών» υπογράμμισε ο κος Ταμπουρίδης.
Βλαντιμίρ Μοσκώφ: κοινές δράσεις για χρηματοδοτικές λύσεις σε αναγκαία έργα
Ο Βλαντιμίρ Μοσκώφ, Δήμαρχος Γκότσε Ντέλτσεφ Δήμου Άνω Νευροκοπίου Βουλγαρίας υπογράμμισε την ανάγκη να δραστηριοποιηθούν από κοινού οι Δήμοι Ελλάδας και Βουλγαρίας για εξεύρεση χρηματοδοτικών λύσεων σε αναγκαία έργα αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και αντιμετώπισης της λειψυδρίας.
«Συναντήσεις σαν την σημερινή πρέπει να γίνονται πιο τακτικά προκειμένου να βρίσκουμε κοινές λύσεις στα κοινά προβλήματα. Τα προβλήματα δεν έχουν σύνορα. Ελλάδα και Βουλγαρία είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν άριστες σχέσεις και εμείς ως Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να ενισχύουμε αυτή τη διαδικασία» υπογράμμισε ο Δήμαρχος Γκότσε Ντέλτσεφ Δήμου Άνω Νευροκοπίου. Ο ίδιος τόνισε ακόμη ότι:
«Και στη χώρα μου εφέτος υπήρχαν περιοχές που αντιμετώπισαν λειψυδρία, πρέπει λοιπόν να δραστηριοποιηθούμε με πραγματικές δράσεις για να ξεπεράσουμε αυτά τα προβλήματα. Και να αναζητήσουμε, εκτός από τα ευρωπαϊκά κονδύλια και εθνικούς πόρους».
