Αμφίπολη: Το «Ελ Ντοράντο» της αρχαιότητας

amfipoli 21Θεωρώντας ότι «η προσδοκία δικαιολογεί τον ενθουσιασμό» και ευχόμενη ο τάφος να είναι ασύλητος, η Λουίζα Λουκοπούλου, ιστορικός – επιγραφικός, ομότιμη διευθύντρια ερευνών στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, απαντά στις ερωτήσεις του TheTOC.gr από την «πλευρά» της Ιστορίας.

Ποιά ήταν η Αμφίπολη του 4ου π.Χ. αιώνα; Για ποιό λόγο την ορέγονταν οι Αθηναίοι; Ποιοί έχουν ταφεί στον Τύμβο Καστά, σε αυτό το «ασυνήθιστα μεγάλο μνημείο»; Οι υποθέσεις ότι το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου -ή της Ρωξάνης- πόσο πλησιάζουν ή απέχουν των ιστορικών πηγών; Γιατί οι Σφίγγες – «φύλακες» στην είσοδο του μνημείου είναι ακέφαλες; Η σύνδεση τους με την Αίγυπτο είναι ορθή ή, όχι;

Η Αμφίπολη του 4ου αιώνα π.Χ. στις ιστορικές πηγές

«Η Αμφίπολη αναφέρεται στους Λόγους του Δημοσθένη, ο οποίος υπήρξε γνωστός αντίπαλος του Φιλίππου -σκοπός του ήταν να παρασύρει τους Αθηναίους εναντίον του Φιλίππου και γενικότερα, εναντίον της εξάπλωσης της δυναστείας των Μακεδόνων. Αλλη πηγή ήταν βέβαια, ο Θεόπομπος, ο Αρριανός, όπως και ο Διόδωρος, όπου εκεί βεβαίως, η ιστορία είναι αφηγηματική…».

Αρχαία Αμφίπολη, το «Ελ Ντοράντο» της ανατολικής Μεσογείου

«Κατ’ αρχάς, η ιστορία της Αρχαίας Αμφίπολης είναι λίγο ως πολύ γνωστή. Δεν είναι τυχαίο ότι, οι Αθηναίοι επιχείρησαν να την αποικίσουν -και μάλιστα, μετά από προσπάθειες πολλές, δεν τα κατάφεραν με την πρώτη.

Η γεωστρατηγική θέση της κοντά στον ποταμό Στρυμόνα και σε σταυροδρόμι οδικών αρτηριών, ήταν εξαιρετικής σημασίας. Όπως και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές. Αναφέρομαι στα ορυχεία χρυσού του Παγγαίου -που γειτνίαζαν με την περιοχή της Αμφιπόλεως- και στη ναυπηγήσιμη ξυλεία που παρείχαν τα πυκνά δάση της περιοχής -δάση τα οποία η νότια Ελλάδα στερούνταν.

Η Αμφίπολη ήταν μια πόλη ισχυρή, μεγάλη, με ψηλά τείχη -τα κατάλοιπα των οποίων σώζονται- που πέρασε στην κυριαρχία των Μακεδόνων και έγινε το «νομισματοκοπείο» του Φιλίππου του Β, του Αλεξάνδρου και βεβαίως, των επιγόνων του….Η Αμφίπολη ήταν το “Ελντοράντο” της αρχαιότητας».

Ζωή λιτή παρά τον πλούτο

Συνεπώς, το μέγεθος του Τύμβου Καστά, αυτού του «ασυνήθιστα μεγάλου μνημείου» δικαιολογείται πρωτίστως εξαιτίας του πλούτου. «Οχι», λέει η Λουίζα Λουκοπούλου. «Η Αμφίπολη ζούσε σε κλίμα σχετικής λιτότητας. Κατά τα πρότυπα της κλασικής περιόδου. Το μνημείο σηματοδοτεί τη νέα εποχή, των κατακτήσεων. Της επιστροφής από την εκστρατεία στην Ασία…».

Ο Τύμβος, ο τέλειος κύκλος του ταφικού περιβόλου, οι Σφίγγες

«Οι διαστάσεις, η διαμόρφωση της εισόδου του Τύμβου είναι μοναδική στη Μακεδονία, όπως και ο τέλειος κύκλος του ταφικού περιβόλου» λέει η Λουίζα Λουκουπούλου. «Οσο για τις Σφίγγες, θυμίζω ότι τα ταφικά μνημεία της Αθήνας του 5ου και 6ου αι.π.Χ. κοσμούνταν με Σφίγγες…».

Δεν είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Η Λουίζα Λουκοπούλου είναι κάθετη. «Οχι», απαντά. «Μήπως της Ρωξάνης;», τη ρωτά το TheTOC.gr «Δεν το πιστεύω. Είναι θέμα κοινής λογικής. Δολοφονείς μια γυναίκα -τη γυναίκα του Αλεξάνδρου- και μεριμνάς για την ανέγερση τέτοιου ταφικού μνημείου;…».

«Η προσδοκία δικαιολογεί τον ενθουσιασμό…»

«Κατ’ αρχάς δεν συμμερίζομαι τις θεωρίες συνωμοσίας. Εντοπίστηκε πριν δύο χρόνια ένα μνημείο ασυνήθιστα μεγάλο, κατά συνέπεια και σήμερα συνεχίζεται μία ανασκαφή μεγάλης πνοής, ένα έργο υψηλού κόστους. Ξέρετε, οι αρχαιολόγοι προσπαθούν να ερμηνεύσουν το γεωφυσικό ανάγλυφο.

Στον Λόφο ο αείμνηστος Δημήτρης Λαζαρίδης, που ξεκίνησε την ανασκαφή, τοποθετούσε τον οικισμό Εννέα Οδοί, που ήταν προγενέστερος της Αμφίπολης, έναν οικισμό που οι πηγές τοποθετούν στις εκβολές του ποταμού Στρυμόνα.

Πρόκειται για μία ανασκαφή που ξεκίνησε με μεγάλη αγάπη και συνεχίστηκε με την ίδια προσοχή από την κυρία Περιστέρη και την ομάδα της.

Η προσδοκία δικαιολογεί τον ενθουσιασμό. Εύχομαι ο τάφος να είναι ασύλητος. Εχει να μας πει πολλά…».

thetoc.gr